Ασθένειες

Η αύξηση είναι χαρακτηριστικό του παιδικού ερειστικού συστήματος και αντιπροσωπεύει τη μεταβολή μέσα στο χρόνο. Ο παράγων αύξηση διαχωρίζει την Ορθοπεδική Παίδων από την Ορθοπεδική των Ενηλίκων. Ο παιδοορθοπεδικός πρέπει να λαμβάνει υπ όψιν του, εκτός από τα τρία επίπεδα στο χώρο και το τέταρτο επίπεδο, την αύξηση, που συνιστά τη διάσταση του χρόνου.

Αύξηση, ωστόσο, δεν σημαίνει γίνομαι απλά μεγαλύτερος, σημαίνει ωριμάζω. Είναι ένας πολύπλοκος μηχανισμός, που βρίσκεται συνεχώς κάτω από την επίδραση εσωτερικών (γενετικών, κληρονομικών, ορμονικών κ.ά.) και εξωτερικών (περιβαλλοντολογικών, μηχανικών κ.ά.) παραγόντων. Η αύξηση, επομένως, είναι διεργασία δυναμική, που διαρκεί από τη γέννηση μέχρι την εφηβεία.

Όλο αυτό το διάστημα, η αύξηση επηρεάζει τη διάγνωση, την κλινική εκτίμηση, τον τρόπο αντιμετώπισης και τα αποτελέσματα της θεραπείας. Καλή γνώση της φυσικής εξέλιξης και των μηχανισμών της αύξησης επιτρέπει να καθορίσουμε ακριβέστερα τα ορθοπεδικά προβλήματα των παιδιών και να είναι περισσότερο προβλέψιμα τα αποτελέσματα της θεραπείας μας.

Είναι αρκετά συχνά. Πολλές φορές είναι παραλλαγές της φυσιολογικής διάπλασης της κάθε ηλικιακής περιόδου. Στις περιπτώσεις αυτές τα προβλήματα είναι συνήθως απλά. Για να αντιμετωπιστούν όμως σωστά, χρειάζεται καλή γνώση της ανάπτυξης του μυοσκελετικού συστήματος.

Γιατί, σε ορισμένες περιπτώσεις, δεν πρόκειται για παραλλαγές αλλά για εκδηλώσεις τοπικής παθολογικής κατάστασης ή τοπική εκδήλωση συστηματικής νόσου. Οι παθολογικές αυτές καταστάσεις εμφανίζονται συνήθως σε ορισμένες ηλικίες :

• στα βρέφη είναι πιο συχνές οι συγγενείς παραμορφώσεις στο ισχίο (συγγενές εξάρθρημα ισχίου, συγγενές ραιβό ισχίο κ. λπ.), στα πόδια (συγγενής ραιβοϊπποποδία, συγγενές ραιβό μετατάρσιο, συγγενής πτερνοβλαισοποδία κ. λπ.) και στον αυχένα (συγγενές ραιβόκρανο).
• στην νηπιακή ηλικία, όταν το παιδί ορθοστατεί και αρχίζει να βαδίζει γίνονται εμφανείς φυσιολογικές κυρίως παραλλαγές. Περιλαμβάνουν στροφικές και γωνιώδεις παραμορφώσεις (έσω και έξω στροφή των ποδιών, ραιβο-βλαισογονίες) και την πλατυποδία. Είναι η κυριότερη πηγή ανησυχίας για τους γονείς. Η θεραπεία τους πολλές φορές δε έχει επιστημονική βάση και η πρόγνωσή τους είναι άριστη. Επίσης στην ηλικία αυτή συχνά είναι τα ρωγμώδη και τα ατελή κατάγματα (δίκην χλωρού ξύλου ή πόρπης). Ιδιαίτερη τραυματική βλάβη είναι ο επώδυνος πρηνισμός.
• στη σχολική ηλικία έχει αρχίσει να διαμορφώνεται ένας ώριμος τρόπος βάδισης και οι περισσότερες αναπτυξιακές παραλλαγές έχουν υποστραφεί. Τα ορθοπεδικά προβλήματα περιλαμβάνουν την υμενίτιδα του ισχίου, την οστεοχονδρίτιδα της μηριαίας κεφαλής (ν. Legg, Calve, Perthes) και την ανισοσκελία. Εκδηλώνονται κυρίως με πόνο και χωλότητα σε κατά τα άλλα φυσιολογικά παιδιά. Λόγω της σοβαρότητάς τους απαιτούνται σχολαστική κλινική εξέταση και επιλεγμένοι εργαστηριακοί και απεικονιστικοί έλεγχοι. Τα κατάγματα εντοπίζονται πλέον και στις επιφύσεις.
• στους νεαρούς εφήβους οι ορμονικές μεταβολές, η ταχεία ανάπτυξη και οι αυξημένες σωματικές απαιτήσεις συμβάλλουν στην εκδήλωση των συγκεκριμένων παθολογικών καταστάσεων όπως η επιφυσιολίσθηση της μηριαίας κεφαλής, οι οστεοχονδρίτιδες – αποφυσίτιδες, η σχαλιδωτική οστεοχονδρίτιδα του γόνατος και τα προβλήματα από τη σπονδυλική στήλη (κύφωση, σκολίωση, οσφυαλγία).     

Η ιστολογική εικόνα στις διάφορες φάσεις αύξησης των οστών και του χόνδρου είναι η ίδια με εκείνη της οστικής επούλωσης (πόρωση). Επομένως, ο μηχανισμός πόρωσης των καταγμάτων είναι ο μηχανισμός ενδοχονδρικής οστεογένεσης, ο οποίος είναι ενεργός σε όλη τη διάρκεια της παιδικής και της εφηβικής ηλικίας.

Στον ενήλικα αντίθετα, όπου η αύξηση έχει καταπαύσει, ο μηχανισμός πόρωσης του κατάγματος πρέπει να ενεργοποιηθεί προς τούτο. Η διαφοροποίηση αυτή εξηγεί το φαινόμενο η πόρωση να είναι ταχύτερη στις μικρότερες ηλικίες, καθώς και ότι η εμφάνιση ψευδάρθρωσης είναι σπάνια. Επίσης, λόγω του μηχανισμού ανακατασκευής, στις μικρότερες ηλικίες υπάρχει συνήθως μορφολογική αποκατάσταση.

Στηριζόμενοι σε αυτό το μηχανισμό της αύξησης, αναμένουμε ότι κατάγματα στα παιδιά και τους εφήβους, που εντοπίζονται στις μεταφύσεις, δεν θα προκαλέσουν μακροχρόνια λειτουργικό πρόβλημα στην παρακείμενη άρθρωση, δεδομένου ότι με την πάροδο του χρόνου η περιοχή της βλάβης και του πώρου θα απομακρυνθούν από την άρθρωση.